Ziektes bij konijnen

 

Deze pagina is niet bedoeld als vervanging voor een dierenarts of als een op maat gemaakt advies. Het is alleen een steuntje in de rug voor mensen die niet direct een dierenarts kunnen bereiken of geen konijnendeskundige arts in de buurt hebben. Ik geef enkel tips uit eigen ervaring. Neem altijd contact op met je dierenarts en laat je indien nodig doorverwijzen naar een specialist.

 

Omdat je konijn een prooidier is zal hij op het laatste moment pas laten zien dat er iets mis is. Je moet dus gedurende de hele dag af en toe een blik op hem werpen om te zien of alles in orde is. Enkele tekenen waaraan je kunt zien dat er iets mis is zijn:

* het konijn eet niet

* het konijn zit ineengedoken

* het konijn knarsetandt vrij luid, dit duidt op pijn

* het konijn keutelt minder, kleiner of helemaal niet meer

* het dier kwijlt of heeft traanogen

* de kop staat scheef

* het dier niest vaak en/of heeft een witte vloeiing uit de neus

* het dier krabt vaak op 1 plek of aan de oren

Neem in deze gevallen ALTIJD contact op met een dierenarts!

Hieronder worden de meest voorkomende ziektes en aandoeningen een voor een behandeld.

 

We beginnen met de 2 meest dodelijke ziektes, te weten Myxomatose en VHS (of VDS). Deze ziektes kunnen voorkomen worden door het konijn ieder jaar te laten enten. De enting is voortaan dus 1 keer per jaar en het is aan te raden dat in het voorjaar te laten doen. Binnenkonijnen moeten ook geent worden want 1 mug of een vlo op je hond of kat is al voldoende om de ziektes over te brengen. Bezuinig dus alsjeblieft NOOIT op de enting.

 

Myxomatose : virusziekte die door stekende en bijtende insecten wordt overgebracht. Ook kan een ziek konijn een ander dier besmetten via lichaamsvloeistoffen. De ogen van het konijn zwellen op en gaan aan elkaar plakken. Meestal krijgt het konijn het benauwd en vinden er ontstekingen plaats. Behandeling is niet mogelijk, alleen bijkomende ontstekingen kunnen behandeld worden. In bijna ieder geval loopt deze ziekte dodelijk af.

 

 

VHS/VDS : Een ziekte die zeer snel verloopt en waar de besmetting kan plaatsvinden door zowel stekende insecten als besmet eten. Het is via ontlasting en urine overdraagbaar dus je kunt het ook ongemerkt onder je schoenen mee naar binnen nemen. Als je uberhaupt symptomen ziet is het benauwdheid, diarree of bloederige snot uit het neusje. De dieren overleven dit bijna nooit.

 

 

Tandproblemen : Konijnen hebben 4 snijtanden, 2 stifttanden en 20 kiezen. Deze groeien allemaal hun hele leven door dus het is  belangrijk dat ze ook voldoende afslijten. Dit gebeurt door het eten van hooi, kruiden en takken/hout. NIET door het eten van knaagstenen, deze kunnen het calciumgehalte van het konijn juist negatief beinvloeden. Symptomen dat er iets mis is met het gebit van je konijn kunnen zijn:

 

* traanogen

* niet kunnen eten terwijl er duidelijk wel interesse is

* "kwijlen" waardoor de bek en kin nat worden

* zwellingen door abcessen

* slechte conditie of vacht

* vermageren

 

Met een van deze symptomen moet je naar de dierenarts gaan zodat het gebit nagekeken kan worden. De problemen kunnen veel oorzaken hebben, het kan aangeboren zijn, het kan komen door teveel eiwitten in het eten, door pasteurella...noem maar op. Om de kiezen te kunnen controleren op haakjes kan het zijn dat het dier onder narcose gebracht moet worden. De haakjes, veroorzaakt door verkeerde afslijting, zullen hoe dan ook verwijderd moeten worden omdat ze erg pijnlijk zijn als ze in de wang of tong gaan prikken.

 

 Helemaal achter in de mond zie je een kies met haakjes

 

Als het konijn problemen heeft met de voortanden kunnen deze geslepen of getrokken worden. Oorzaken van deze problemen zijn vaak een "klemgebit" waarbij de boven en ondertanden precies op elkaar vallen en het dier zeer moeilijk eet. Ook is er een mogelijkheid dat het konijn "olifantentanden" heeft die door een breuk of aangeboren afwijking veroorzaakt worden. De tanden groeien dan zo scheef dat er 1 of meerdere tanden continu doorgroeien. Als je ze laat slijpen (knippen is veel te pijnlijk) dan zul je dat onfeveer 1 keer per 6 weken moeten laten doen. Meestal kan dit zonder narcose. Je kunt er ook voor kiezen de tanden te laten trekken: ze worden dan allemaal onder narcose verwijderd. Vaak kan het konijn alweer vrij snel eten maar ben er op tijd bij als je moet gaan dwangvoeren.

 

   Voorbeeld olifantentanden

 

 Het slijpen van de tanden gebeurt meestal zonder narcose

 

 Oogproblemen

 

Een tranend oog, meestal met witte uitvloeiing kan simpelweg het gevolg van een ontstoken traanbuis zijn. Ook kan het zijn dat een hooitje of een nageltje in het oog geprikt heeft. De dierenarts kan het oog druppelen om te kijken of dit laatste het geval is. Vaak heeft het echter een andere oorzaak zoals Pasteurella of gebitsproblemen. Als het een gevolg is van Pasteurella dan zul je bij de dierenarts hiervoor antibiotica krijgen en evt oogzalf. 

 

Is de huid rondom het oog beschadigd en/of kaal  dan kun je daar Dermiel honingzalf op smeren. http://www.astfarma.nl/html/bijsluiters.aspx?id=166 Deze is via internet te bestellen maar je kunt hem ook zonder recept bij de dierenarts verkrijgen. Het herstelt en verzacht de geirriteerde huid onmiddelijk.

 

Als de traanogen het gevolg zijn van een gebitsprobleem dan zal dat uiteraard direct behandeld moeten worden. Ook verstopte traanbuisjes moeten bij de dierenarts doorgespoeld worden. Voor meer info met foto's hierover kun je op deze site kijken.

http://www.dierengebit.nl/konijn-tranend-oog/konijn-tranend-oog.html

 

Diarree

Konijnen horen 2 soorten keutels te hebben: de normale keutel die je dagelijks met tientallen tegelijk aantreft en de blindedarmkeutels. Dit zijn als het ware kleine trosjes glimmende keutels die meestal door het konijn zelf direct opgegeten worden.

  Blindedarmkeutels

 

Dit is dus geen diarree!! Diarree zit meestal echt aan de kont geplakt en ruikt vaak ook erg sterk en anders als de bdkeutels. Als je konijn diarree heeft zul je je eerst af moeten vragen of hij iets anders gegeten heeft dan normaal, of hij te veel groenvoer gehad heeft of dat het een gevolg van medicatie is. Zolang het konijn eet en drinkt zet je hem zolang op water en hooi tot de diarree verdwenen is.

Water is in ieder geval van levensbelang. Wil je konijn niet drinken dan helpt het vaak om het flesje tegen zijn snuitje te houden waardoor er een zekere reflex komt. Werkt dit niet dan zul je met een spuitje (zonder naald) wat water in de bek moeten ingeven.

In dit geval neem je altijd contact met de dierenarts op omdat je waarschijnlijk ook moet gaan dwangvoeren.

Een andere oorzaak van diarree is Coccidiose. Dit is een parasiet in de darmen die niet zomaar overgaat. In de dierenwinkel kun je Finicoc van Bogena krijgen maar geef dit niet aan konijnen en knaagdieren. Er zit lactose in wat erg slecht voor ze is.

Merk je dat het diertje slomer is, geen hooi eet of niet wil drinken neem dan meteen contact op met je dierenarts. Deze kan onder een microscoop vaststellen of het zeker om coccidiose gaat.

 

 Verstopping

 

Een verstopping ontstaat door een te traag werkend darmstelsel. Meestal zie je dat de keutels kleiner worden of dat de keutels stoppen. Het kan allerlei oorzaken hebben; gebitsproblemen, materiaal gegeten hebben wat de boel stagneert (tapijt, karton, behang). Ook kan er door rui net iets te veel haar in de darmen hebben gezeten waardoor de darmen langzamer gaan werken.

Bij de dierenarts krijg je in zulk geval meestal Primparid geinjecteerd en krijg je voor thuis Cisaral, wat de darmen stimuleert te gaan werken. Mocht je een konijn hebben wat erg gestresst raakt van het oraal toedienen van de Cisaraldruppels dan kun je ook vragen (mits je het aandurft) of je de Primparid zelf thuis mag injecteren. Verder zul je een pijnstiller meekrijgen , Metacam of Carprofen, wat ook oraal toegediend moet worden. Ook hierbij kun je vragen naar een variant die geinjecteerd kan worden.

Ik lees op veel sites dat je vezelrijk voer moet gaan dwangvoeren maar dit zou ik zeker niet zomaar klakkeloos gaan doen. Een konijn met een te lage temperatuur bijvoorbeeld kan amper voedsel verteren en ook als de blokkade te groot is of vrij vooraan zit werkt dwangvoeren averecht. Laat dit altijd aan de dierenarts over. Als je er op tijd bij bent zijn bovengenoemde medicijnen voldoende om het konijn weer uit zichzelf aan het eten te krijgen.

Ook wil ik nog vermelden dat kettingkeutels (op de afbeelding hieronder) geen teken van verstopping zijn. Je ziet dan dat er haren in de darmen aanwezig zijn maar dat deze ook normaal verteerd worden. Je moet dan goed opletten of het keutelen op de normale manier blijft verlopen maar het is nog geen reden voor paniek.

 

Gas

Gas is een pijnlijk en zeker ook gevaarlijk probleem. Je herkent het aan een konijn wat niet wil eten, stil in een hoekje ligt, of juist slap in een ongemakkelijke houding. Hij kan knarsetanden van de pijn of je kan een hard borrelend geluid horen bij de buik.

Het kan tal van oorzaken hebben; stress, het eten van koolsoorten, een genegeerde verstopping....noem het maar op. Het belangrijkst is dat er zo snel mogelijk ingegrepen wordt dus neem je in dit geval ALTIJD contact op met je dierenarts. Als de darmen 24 uur stilliggen is de kans op genezing vrij klein.

Wat moet je zelf meteen doen:

Pijnstilling is van groot belang. Het vormen van gasbellen in de maag en/of darmen zorgt voor veel pijn bij het konijn waardoor het diertje niet meer eet. En zo kom je dus in een vicieuze cirkel terecht. Je kunt Metacam geven, novacam of Carprofen. Dit laatste schud je goed voor gebruik en geef je 0,5ml per kilo lichaamsgewicht.  Verder kun je middelen geven wat tegen gas bij babies werkt zoals Infacol. Geef het konijn daarvan in het begin ieder kwartier 1ml

Buitenkonijnen haal je acuut naar binnen en leg je liefst op een warme deken. Voor ieder konijn geldt dat het het beste is als je hem kunt temperaturen met een ingevette thermometer. Als de temperatuur lager is dan 38 graden moet je zorgen dat hij z.s.m. opwarmt. Dit kan dmv een kruikje, warmtelamp en zelfs door een met heet water gevuld petflesje. Wikkel er gewoon een doek of een sok omheen en je hebt a la minute een kruikje.

Bel dan de dierenarts voor advies.

Indien dat niet lukt probeer dan (als je hem zelf niet in huis hebt) aan Metocloral te komen. Dit mag je ook 0,5ml per kilo geven en dit iedere 6 uur herhalen. Cisaral is ook een goede keus en zelfs een combinatie is in noodgevallen mogelijk.

Buikmassages helpen vaak ook. Doe dit voorzichtig met je vingertoppen en let op de reactie van het konijn. Als hij stil blijft liggen vindt hij het prettig; stribbelt hij echt om weg te komen dan kun je beter stoppen. Hoor je wat borrelende geluiden is het een goed teken.

Zorg dat het konijn blijft drinken. Door het tuitje van het flesje tegen zijn lipjes aan te tikken af door het met een spuitje in de bek te geven. Al is het maar af en toe een beetje...alles is beter dan niks.

Heeft het konijn echt al uren niets gegeten en heb je de dierenarts nog steeds niet gesproken, geef dan wat dwangvoer. Dat kan Olvarit wortelhapje zijn of gewelde biksjes. Dat zijn zijn gewone brokjes die even in het water hebben gestaan. Hiervoor heb je een wat dikkere spuit nodig als degene die je nodig hebt om het wortelhapje te geven. Dit zal allemaal alleen moeilijk zijn als de verstopping nog "hoog" zit, daarom is een onderzoek op dit moment van levensbelang.

Voor uitgebreide info verwijs ik je naar http://www.konijnen.nl/ziekten/gas.htm

 

Myasis / madenziekte

 

In de zomer heb je van die vervelende groene vliegen. Deze leggen eitjes op uitwerpselen en die eitjes ontwikkelen zich razendsnel tot maden. Als je konijn een vieze kont heeft, hetzij door diarree hetzij door blindedarmkeutels, dan kan het zo zijn dat de vlieg eitjes legt op het dier zelf. Het resultaat hiervan is dat de maden in het lijf van het konijn terecht komen en hem van binnen als het ware opvreten. Ik zal je de bijbehorende foto's hiervan besparen. Controleer in de zomer dus erg goed je konijns kontje. Haal plakpoep meteen weg door voorzichtig het kontje schoon te maken en gebruik desnoods horregaas om je kooi/re. Dit is namelijk iets waar je heel alert op moet zijn want voor je het weet is het te laat!

 

Mijt

 

Vachtmijt is een soort klein spinnetje wat door b.v. hooi of zelfs door de lucht op je konijn kan belanden. Je merkt het aan kale plekken, overmatige jeuk en aan een doffe vacht. Het kan er schilferig uitzien, of als een soort roos bij mensen.

Oormijt spreekt voor zichzelf; de mijten nestelen zich in het oor waardoor jeuk ontstaat maar ook kans is op oorontstekingen. Het dier schudt met het kopje, krabt vaak en eigenlijk zie je het gewoon als je goed het oor controleert.

Bij mijt kun je een pipetje Stronghold in de nek geven. Je kunt daarvoor de Stronghold kat geven, afgestemd op het gewicht van je konijn.

 

 

Blaasproblemen

 

Met blaasproblemen moet je altijd naar een dierenarts. Je kunt ze o.a. herkennen aan

*afwijkend plasgedrag bij je konijn

* huiduitslag op plaatsen waar urine bij kan komen

* zich strekken trijdens het plassen

* bloed in de urine (rode plas is GEEN bloed in de urine), dit zal door een kweekje vast komen staan

Het kan zijn dat het konijn nierstenen heeft, of een beginnende variant daarvan. Ook kan het uiteraard een blaasontsteking zijn. Dit zal echter alleen op een foto en door een urine-onderzoek duidelijk worden. Ga dus altijd naar een dierenarts met deze kwaal. Je kunt het gedeeltelijk voorkomen door geen knaag en likstenen te geven en geen calciumrijk eten te geven.

 

E. Cuniculi

 

 Er is nog niet zo heel veel bekend over E.C. Op dit moment is het duidelijk dat het om een parasiet gaat die het lichaam binnendringt van het konijn. Bij vermindering van de weerstand zie je een vermeerdering van het aantal parasieten en maakt het lichaam een ontstekingsreactie aan. Het nestelt zich meestal in de hersenen, ruggenmerg en evenwichtsorgaan. De besmetting vindt plaats via urine of van moederkonijn op de babies.

Er zijn vaak geen duidelijke aanwijzingen dat het om E.C. gaat tot de volgende sypmtomen zich aandienen:

* Scheve kop (probeem uit zich in de hersenen)

* Slappe of verlamde achterpoten

* Veel drinken en/of veel plassen (uitingen in de urinewegen)

* verdikkingen aan het oog of lensverkleuringen

* vermageren terwijl andere oorzaken uitgesloten zijn

Het belangrijkste is meteen te gaan behandelen met Panacur. Dit helpt het lichaam de ontstekingsreacties tegen te gaan waardoor het weer terug in de "rustige" fase komt. Dit houdt in dat de parasiet daarna nog steeds in het lichaam aanwezig is!

Bij stress of ziekte kan de E.C. weer de kop opsteken dus is het verstandig om met de dierenarts te overleggen om het preventief te behandelen, enkele keren per jaar. Ook zul je zijn partner preventief moeten behandelen.

Afhankelijk van de verschijnselen zal de dierenarts vaak een dubbele medicatie voorschrijven. Een scheve kop kan bijvoorbeeld wijzen op E.C. maar ook op een binnenoorontsteking. Omdat behandeling z.s.m. plaats moet vinden kan de dierenarts zowel Panacur als b.v. Enrofloxarol voorschrijven. Dit kan ook met  Carbachol (bij blaasverlamming) of oogdruppels.

Ga in ieder geval door met de Panacur tot het konijn velledig hersteld is en zorg dat je een voorraad in huis houdt zodat je bij de 1e verschijnselen weer meteen kunt beginnen. Hou het konijn ook warm en haal zieke dieren naar binnen.

 

 Pasteurella

 

Waarschijnlijk de meest gevreesde en besmettelijke ziekte bij konijnen. Ten onrechte wordt aangenomen dat Pasteurella zich altijd uit in snot, de ziekte kan zich namelijk ook via het bloed verspreiden en andere delen van het lichaam aantasten. Ook is het niet waar dat alle konijnen de bacterie bij zich dragen, aangetoond is dat er hele konijnenstammen zonder de bacterie leven.

Het is wel zo dat als een konijn de bacterie heeft hij onmogelijk bacterievrij zal worden. De pasteurella zal wachten op ieder moment van zwakte waardoor weer een aanval veroorzaakt kan worden. Zaak is dus er op tijd bij te zijn, vol te houden en zoveel mogelijk te voorkomen dat het dier verzwakt. Ik zal 1 voor 1 de verschijnselen van Pasteurella opnoemen.

Snot

Het dier heeft waterige oogjes, niest met witte uitvloeiing, heeft piepende ademhaling, heeft het benauwd of wast zich voordurend waardoor de voorpootjes vies worden. Deze symptomen kunnen ook los van elkaar staan. Hiervoor is als eerste een antibioticakuur nodig. Meestal krijgt het konijn bij de dierenarts eerst een injectie en krijg je daarna een kuur Doxarol, Enrofloxarol of Methoxasol mee naar huis. Wat voor het ene konijn werkt wil niet altijd voor het andere konijn werken. Zo had ik 1 konijn die perfect reageerde op Methoxasol maar werkte het bij de ander voor geen meter. Dat is echt even testen dus. Ook kan het na meerdere behandeling zijn dat de bacterie resistent wordt voor een bepaald antibioticum. Geef niet op en ga zsm over op een andere. Vaak helpen injecties wel weer een hele tijd.

Wat ook goed helpt zijn de Gentapolycort oogdruppels. Hierin zit ook antibiotica waarmee het gedeelte tussen oog en neus schoongespoeld wordt. Ik waarschuw wel dat het een kleverige troep is dus je zult het konijn ook dagelijks de traanstreepjes moeten afwassen of uitkammen.

Als het konijn het benauwd heeft kun je onder zijn neus sprayen met een zoutwateroplossing, bijvoorbeeld Otrivin baby. Ook helpt het om wat Bisolvon te geven of om het konijn te stomen. Daarvoor kun je pepermuntolie in kokend water druppelen. Meestal deed ik dat in een magnetronschaal, plaatste die in een transportbox en zette dat voor zijn neus. Zo kon hij zich niet branden.  Je kan hem als het erg is ook in de douche zetten in een transportbox waar de warmwaterkraan al een tijd aanstaat met pepermuntolie verspreid. Bij de dierenarts zijn ook neusdruppels te verkrijgen maar ik heb zelf altijd beter resultaat met de oogdruppels behaald.

Vaak is het na een dag of 2 antibiotica al een stuk beter maar wees altijd voorbereid op een nieuwe uitbraak en zorg dat je voldoende middelen in huis hebt.

 

Longontsteking kan ook veroorzaakt worden door Pasteurella. Ook dit zal bestreden moeten worden met antibiotica. Dit moet zo snel mogelijk want het kan bij deze agressieve variant erg snel tot de dood leiden.

 

Binnenoor/middenoorontsteking  Het konijn begint de kop scheef te houden en heeft ACUUT een onderzoek nodig. De dierenarts zal moeten vaststellen of het trommelvlies nog onbeschadigd is, ivm het bepalen van de behandeling. Het kan zijn dat het oor gespoeld moet worden, dat het gezalfd wordt met antibiotica of dat er een gewone a.b.kuur nodig is. Bij een binnenoorontsteking kan ook het evenwichtsorgaan van het konijn aangetast worden. Ze kunnen dan niet meer goed op hun poten staan, houden hun kop scheef of vallen simpelweg om.

Onbehandeld kan een bacterie doorslaan naar de hersenen en dan is het hard werken om het konijn als vanouds te krijgen. Je ziet het aan wegdraaiende ogen, epileptische aanvallen of gewoon aan het gedrag van het dier in het algemeen. Ik heb weleens meegemaakt dat ik gewoon zag dat er iets gebeurde...mijn konijn sprong op, begon als een bezetene te rennen, met zijn kopje te schudden en was daarna juist extreem rustig. De dagen later leek alles normaal maar ik weet zeker dat op dat moment voor het eerst zijn hersenen aangetast werden. Je kent je eigen dier het allerbest dus iedere verandering in zijn patroon geeft aanleiding tot controle.

 

Smetplekken  Ook dit is een symptoom. Ik heb het zelf gezien in de hals bij mijn konijn en het zag er niet smakelijk uit. Wederom heb je hierbij antibiotica nodig en probeer ervoor te zorgen dat het dier van de plek afblijft. Gebruik geen Bitterspray...het konijn stoort zich er niet aan en jijzelf hebt 3 dagen een vieze smaak in je mond.

 

Soreshocks  Dit zijn kapotte hakken, of wondjes aan de hakken. Antibiotica is nodig en een goede wondzalf. In sommige gevallen is het nodig dat het konijn pijnstilling krijgt of sokjes draagt om genezing te bespoedigen. Kun je zo snel niet bij de dierenarts terecht dan kun je vast de voet inzalven met Dermiel.

 

Gebitsproblemen  Ook deze kunnen veroorzaakt worden door Pasteurella. Er kunnen bijvoorbeeld ontstekingen aan de kiezen ontstaan of de kiezen kunnen verkeerd afslijten. Dat is een simpele optelsom: het dier heeft last van een verstopte neus of traanoog aan 1 kant, gaat hierdoor "scheef" eten en de kiezen slijten op hun plek verkeerd af. Uiteraard moeten de kiezen geslepen worden maar indien pasteurella de oorzaak is, is een antibioticakuur zeker op zijn plaats.

 

Pasteurella is een ellendige bacterie en is ook hartstikke besmettelijk. Zorg dat je een ziek dier zoveel mogelijk gescheiden houdt, was je handen goed en trek andere kleren aan als je een gezond dier op schoot neemt. Voorkomen is in dit geval heel wat makkelijker dan genezen!